LIST DO KOLOSAN

WSTĘP

Kościół w Kolosach, mieście leżącym we Frygii w dolinie Likosu, niedaleko Laodycei i Hierapolis, zawdzięcza początek niejakiemu Epafrasowi, który działał tam zapewne jako delegat (1,7) św. Pawła, wychowując neofitów w wielkiej czci dla Apostoła (1,8). Ale młodej tej wspólnocie – mimo jej całej gorliwości (1,6nn) – zagraża niebezpieczeństwo. Wbrew bowiem przekazanej Kolosanom nauce apostolskiej pojawiają się tam dążności judaizujące – nawroty do praktyk ST (2,16), dziwnie pomieszane z pseudofilozoficznymi spekulacjami Greków (2,8) na temat bytów pośrednich między Bogiem a człowiekiem, owych „Potęg”, odpowiadających aniołom z ST (2,18). Tendencje te określa się zazwyczaj terminem „pregnozy”; gnoza chrześcijańska występuje dopiero w II w. Należy przypuszczać, że Epafras, zaniepokojony tym stanem rzeczy, zaalarmował św. Pawła, odwołując się do jego autorytetu. Drugim zaś informatorem Apostoła mógł być zbiegły niewolnik Onezym, którego dotyczy List do Filemona (zob. Wstęp do Flm).

Apostoł tymczasem przebywa w więzieniu w Rzymie; jest to pierwsze jego tam uwięzienie, które przypada na lata 61 – 63. Niepokojące wieści o tym, co się dzieje w Kościołach w dolinie Likosu, przeżywa on głęboko (2,1). Reaguje na nie wysłaniem niniejszego listu za pośrednictwem swego zaufanego współpracownika, Tychika, któremu towarzyszy odesłany do swego pana Onezym (4,7nn). Podobny list otrzymują jednocześnie Laodycejczycy (4,15n). List ten zaginął, o ile nie jest nim List do Efezjan (zob. Wstęp do Ef).

W tych okolicznościach główna treść listu odnosi się do Tego, któremu ujmuje należnej czci przesadny kult aniołów – więc do Chrystusa. Przeto Apostoł stwierdza w pierwszej, dogmatycznej, części listu (1,15 – 2,23) bezwzględne pierwszeństwo Chrystusa, Jego Boską godność i dokonane przez Niego dzieło odkupienia, przedłużające się w Kościele, pojętym jako Ciało Chrystusowe. Z podstawowej prawdy wiary o naszym udziale w odkupieniu wypływa najogólniejsza zasada moralności chrześcijańskiej: obowiązek nowego życia w Chrystusie. Zajmuje się nim część moralna listu (3,1 – 4,6).

Dalsze rozwinięcie nauki dogmatycznej o Chrystusie jako Głowie Ciała – Kościoła podaje nieco później napisany, ale również należący do listów więziennych, List do Efezjan. Ostatnio wśród egzegetów można zauważyć dążność do przypisywania obu tych listów „szkole” św. Pawła.