Ga 3, 2 - Galaci, poganie z pochodzenia, dzięki cudom towarzyszącym ich nawróceniu (Ga 3,4) przekonali się dowodnie, że przyjęli prawdziwą religię, uzyskując usprawiedliwienie i to zgodnie z zapowiedziami ST o niezwykłych wydarzeniach towarzyszących przyjściu Mesjasza (por. Iz 44,3; Iz 59,21; Jr 31,33n; Ez 11,19; Jl 3,1-5 oraz Dz 2,15-21; Dz 10,44-47; Dz 11,15nn; Dz 15,8n).
Ga 3, 3 - Aluzja do obrzezania.
Ga 3, 4 - Inni tłum.: "Czyż tak wiele cierpieliście na próżno?"
Ga 3, 6-9 - Abraham został usprawiedliwiony (Rdz 15,6) przed wprowadzeniem obrzezania (Rdz 17,10-14.23-27) i przed nadaniem Prawa na Synaju (Wj rozdz. 19-31 [->Wj 19,1]).
Ga 3, 8 - Rdz 12,3; Rdz 18,18.
Ga 3, 9 - Judaizujący gorliwcy jako warunek zbawienia wysuwają łączność z Abrahamem. Kontrargument Apostoła: nie polega ona na poddaniu się obrzezaniu, lecz na posiadaniu takiej samej wiary, jaką on miał (por. Łk 19,9).
Ga 3, 10-12 - Pwt 27,26; Ha 2,4 (= Rz 1,17; Hbr 10,38); Kpł 18,5. Nie kwestionowanym założeniem było to, że człowiek o siłach przyrodzonych nie zdoła wypełnić wszystkich przepisów Prawa.
Ga 3, 13 - "Przekleństwem" jest Chrystus, na zasadzie dobrowolnego zadośćuczynienia, przez przyjęcie na siebie solidarności z grzeszną, a więc przeklęta ludzkością. Apostoł cytuje tu Pwt 21,23; zamieniając imiesłów "przeklęty przez Boga" na abstrakcyjny rzeczownik "przekleństwo", żeby nie sugerować, że Chrystus był osobiście przeklęty.
Ga 3, 15 - Terminy "obietnica" i "testament" są tu używane zamiennie.
Ga 3, 16 - Hebr. wyraz "nasienie" użyty w Rdz 12,7; może mieć znaczenie zbiorowe - "potomstwo" oraz jednostkowe - "potomek". Św. Paweł podkreśla, że natchniony autor Pięcioksięgu umyślnie użył tego wyrazu w sensie jednostkowym, by można go było odnieść do najważniejszego potomka Abrahama - Chrystusa.
Ga 3, 19 - "Wykroczenia" - sens może być dwojaki: 1. Prawo, wskazując co dobre a co złe, chroni tym samym od grzechu; 2. Prawo dając poznanie zła, a nie udzielając sił do opierania się jemu, pomnażają upadki. Za sensem drugim przemawia Rz 4,15; Rz 5,20; Rz 7,7; "aniołów" - tak sądziła tradycja żydowska; echem zaś jej są: Dz 7,38.53; Hbr 2,2.
Ga 3, 20 - Domyślnie: "przy udzielaniu obietnicy". A zatem Prawo, jako nadane przez pośrednictwo anielskie czy ludzkie, jest tym samym niższe od obietnicy, jako udzielonej wprost przez Boga.
Ga 3, 22 - Dosł.: "zamknęło", tzn. stwierdziło wielokrotnie, że przeklęci są wszyscy nie zachowujący Prawa. Por. Rz 11,32.
Ga 3, 24 - "Wychowawca" (pedagogiem), dosł.: "prowadzącym chłopców" do szkoły, był w starożytności zasadniczo niewolnik.
Posłuchaj!
Biblia w MP3
Czytaj komentarze do Ewangelii na PRZEMIANA.pl
NOTES DUCHOWY
do spotkań ze Słowem
NOTES DUCHOWY