Jr 31, 2 - Wróci do własnego kraju po niewoli i długiej wędrówce - por. Pwt 12,9; Ps 95[94],11.
Jr 31, 3 - Miłość Boża przewyższa wszystkie niewierności i grzechy narodu wybranego - por. w. 20.
Jr 31, 4 - O odnowieniu życia religijno-moralnego; "bębenkami" - jednocześnie instrument muzyczny i ozdoba kobieca.
Jr 31, 6 - Strażnicy obwieszczają m.in. początek świąt (nowiu księżycowego).
Jr 31, 8 - Tj. z Babilonu. Powrót pod opieką Bożą będzie łatwy i dostępny nawet dla ułomnych i chorych.
Jr 31, 9.20 - Mieszkańcy byłego państwa północnego. Por. Oz 11,1.8n.
Jr 31, 12 - Błogosławieństwo Boże po powrocie z niewoli w postaci urodzaju plonów i obfitych stad.
Jr 31, 14 - Ze zwierząt ofiarnych.
Jr 31, 15 - Matka Józefa i Beniamina (Rdz 30,22nn; Rdz 35,16-20), a babka Efraima i Manassesa, dwóch protoplastów pokoleń państwa północnego (Rdz 41,51n). Rama była miejscowością leżącą 8 km od Jerozolimy, na pograniczu między Izraelem a Judą.
Jr 31, 19 - "Uderzyłem się w biodro" - gest żalu i pokuty. "Hańba młodości" nawiązuje do schizmy religijnej i późniejszego bałwochwalstwa w państwie północnym.
Jr 31, 22 - "Chwiejna" - wielu Izraelitów wahało się powrócić do zniszczonego kraju. "Pan... o męża" - wiersz trudny i niezbyt jasny. Najprawdopodobniej chodzi o jakiś cudowny znak zachęcający opornych Judejczyków do powrotu (inaczej LXX) do własnej ziemi. Będzie to albo wznowienie dawnej miłości narodu (niewiasta) do Boga (mąż), albo idzie o perspektywę beztroskiego życia w kraju po powrocie z niewoli. Nieliczna grupa Ojców Kościoła i starszych egzegetów dopatrywała się tu aluzji do dzieła i życia Najświętszej Maryi Panny (chodziłoby jednak o sens przystosowany, a nie zamierzony przez autora).
Jr 31, 26 - Oderwana refleksja należąca do zupełnie innego proroctwa lub raczej glosa wprowadzona następnie do tekstu.
Jr 31, 27 - Zapewnia im pomyślny rozwój.
Jr 31, 29 - Ustanie sarkastyczne przysłowie na temat zbiorowej odpłaty w ST, powtarzane chętnie w okresie upadku religijno-moralnego pod koniec monarchii. Sens: cierpienia spotykają człowieka za winy przodków, więc wyrabianie należytej postawy moralnej nie jest celowe, a nawet zbędne. Jr zapowiada w przyszłym okresie odnowienia odpowiedzialność jedynie osobistą. Ez 18,1-32 zakazuje używania tego przysłowia, ustalając, że "umrze tylko osoba, która zgrzeszyła" (Ez 18,4).
Jr 31, 31-34 - Proroctwo o Nowym Przymierzu, które zawrze Bóg w okresie odnowienia ze swoim ludem. Jezus powołał się na nią na Ostatniej Wieczerzy ustanawiając Nowe Przymierze we Krwi swojej (Łk 22,20; 1 Kor 11,25). Tekst ten cytuje i komentuje Hbr 8,8-13.
Jr 31, 32 - Przymierze synajskie.
Jr 31, 33 - Nowe Prawo tego przymierza nie będzie czymś narzuconym z zewnątrz i nakazanym, lecz spontanicznym dążeniem ich serca.
Jr 31, 34 - Wszyscy uczestnicy Nowego Przymierza otrzymają wewnętrzny dar oświecający. Por. Ez 36,26nn; Jl 3,1n.
Jr 31, 35 - Niezmienne prawa natury ustalone przez Boga gwarantują wieczną przynależność Izraela do Pana. Wiersze nie łączą się bezpośrednio z proroctwem o Nowym Przymierzu.
Jr 31, 38 - "Wieża Chananeela" - por. Za 14,10; Ne 3,1; Ne 12,39. "Brama Narożna" - por. 2 Krl 14,13; Za 14,10.
Jr 31, 39 - Nazwy bliżej nieznane.
Jr 31, 40 - "Dolina" - Ge-Hinnom, zob. Jr 19,6. "Brama Końska" - zob.
Posłuchaj!
Biblia w MP3
Czytaj komentarze do Ewangelii na PRZEMIANA.pl
NOTES DUCHOWY
do spotkań ze Słowem
NOTES DUCHOWY