1 Synu, nie odmawiaj biedakowi rzeczy niezbędnych do życia
i oczu potrzebującego nie męcz zwlekaniem!
2 Nie dręcz duszy głodnego
i nie pobudzaj do gniewu człowieka w jego niedostatku!
3 Serca rozgniewanego w większy zamęt nie wprowadzaj
i nie zwlekaj z datkiem dla potrzebującego!
4 Nie odpychaj żebrzącego w strapieniu,
a od ubogiego nie odwracaj swej twarzy!
5 Nie odwracaj oka od proszącego
i nie dawaj człowiekowi sposobności, aby cię przeklinał.
6 Gdy bowiem przeklnie cię w gorzkości duszy,
Ten, co go stworzył, wysłucha jego życzenia.
7 Czyń siebie godnym kochania w zgromadzeniu,
a przed władcą skłaniaj głowę!
8 Nakłoń ucha swego biednemu
i łagodnie odpowiedz mu spokojnymi słowami!
9 Wyrwij krzywdzonego z ręki krzywdzącego,
a gdy sądzić będziesz, nie bądź małodusznym!
10 Bądź ojcem dla sierot,
jakby mężem dla ich matki,
a staniesz się jakby synem Najwyższego,
i miłować cię On będzie bardziej niż twoja matka.


11 Mądrość wywyższa swych synów
i ma pieczę o tych, którzy jej szukają¹.
12 Kto ją miłuje, miłuje życie,
a kto dla niej rano wstaje, będzie napełniony weselem.
13 Kto ją posiądzie, odziedziczy chwałę,
a gdzie ona wejdzie, tam Pan błogosławi.
14 Którzy jej służą, oddają cześć Świętemu,
a miłujących ją Pan będzie miłował.
15 Kto jej słucha, sądzić będzie narody,
a kto do niej się przykłada, mieszkać będzie spokojnie.
16 Kto jej zaufa, ten ją odziedziczy
i posiadać ją będą jego pokolenia.
17 W początkach powiedzie go trudnymi drogami,
bojaźnią i strachem go przejmie,
dręczyć go będzie swoją nauką,
aż nabierze zaufania do jego duszy
i wypróbuje go przez swe nakazy;
18 następnie powróci do niego po drodze gładkiej i rozraduje go,
i odkryje mu swe tajemnice.
19 A jeśliby zszedł na bezdroża, opuści go
i odda w moc jego upadku.


20 Uważaj na okoliczności i strzeż się złego,
a nie będziesz się wstydził samego siebie.
21 Jest bowiem wstyd, co grzech sprowadza,
i wstyd, który jest chwałą i łaską.
22 Nie miej względu na osobę ze szkodą dla swej duszy
i nie wstydź się aż tak, by to było twoim upadkiem.
23 Nie powstrzymuj mowy, gdy jej potrzeba,
24 mądrość bowiem poznaje się z mowy,
a naukę - ze słów języka.
25 Nie sprzeciwiaj się prawdzie,
ale wstydź się swej nieumiejętności!
26 Nie wstydź się wyznać swych grzechów,
a nie zmagaj się z prądem rzeki!²
27 Nie płaszcz się przed człowiekiem głupim
i nie kieruj się względem na osobę władcy.


28 Aż do śmierci stawaj do zapasów o prawdę,
a Pan Bóg będzie walczył o ciebie.
29 Nie bądź odważny w języku,
a gnuśny i leniwy w swych czynach.
30 Nie bądź jak lew we własnym domu:
nie podejrzewaj domowników z urojonych przyczyn.
31 Nie miej ręki wydłużonej do brania,
a do dawania - skróconej.