1 Synu zgrzeszyłeś? Nie czyń tego więcej
i za poprzednie swe [grzechy] proś o przebaczenie!
2 Uciekaj od grzechu jak od węża,
jeśli się bowiem zbliżysz, ukąsi cię:
jego zęby to zęby lwa,
co porywają życie ludzkie.
3 Każde przekroczenie Prawa jest jak miecz obosieczny,
a na ranę przez nie zadaną nie ma lekarstwa.
4 Gwałt i przemoc pustoszą bogate posiadłości,
tak też mieszkanie wyniosłego będzie zrujnowane.
5 Prośba z ust ubogiego [dociera] do uszu Pana,
a sąd Jego prędko przychodzi.
6 Kto nienawidzi upomnienia, idzie śladem grzesznika,
ale kto Pana się boi, z serca się nawróci.
7 Daleko znany jest mocny w języku,
ale rozumny wie, kiedy on się potknął.
8 Kto buduje dom za cudze pieniądze,
podobny jest do gromadzącego kamienie na własny grobowiec¹.
9 Stos paździerzy - zgromadzenie bezbożnych,
a ich wspólny koniec - płomień ognia².
10 Droga grzeszników gładka, bez kamieni,
lecz u jej końca - przepaść Szeolu.


11 Kto zachowuje Prawo, panuje nad swymi myślami,
uwieńczeniem zaś bojaźni Pańskiej jest mądrość.
12 Nie może zdobyć wykształcenia ten, komu brak zdolności,
ale jest zdolność, która przymnaża goryczy.
13 Wiedza mędrca jak potop rozlewać się będzie,
a rada jego jak żywe źródło.
14 Jak naczynie stłuczone jest wnętrze głupiego:
nie zatrzyma żadnej wiedzy.
15 Jeśli rozumny człowiek usłyszy słowo mądre,
pochwali je i dorzuci doń swoje;
gdy głupi posłyszy, nie spodoba mu się
i odrzuci je za plecy.
16 Wyjaśnienia głupiego są jak toboły w drodze,
na wargach zaś mądrego znajdzie się wdzięk.
17 Usta roztropnego będą poszukiwane na zgromadzeniu,
a mowy jego będą rozważane w sercu.
18 Jak dom zniszczony, tak mądrość głupiego,
a wiedza nierozumnego to słowa nieskładne.
19 Nauka dla nierozumnego to pęta na nogi
i jakby więzy na prawej ręce.
20 Głupi przy śmiechu podnosi swój głos,
natomiast człowiek mądry ledwie trochę się uśmiechnie.
21 Nauka dla rozumnego jest jak ozdoba złota
i jak bransoleta na prawym ramieniu.
22 Noga głupiego jest skora, by wejść do domu,
człowiek z ogładą, przeciwnie, krępować się będzie.
23 Nierozumny przez drzwi zagląda do wnętrza,
natomiast mąż dobrze wychowany stać będzie na zewnątrz.
24 Jest brakiem wychowania podsłuchiwać pod drzwiami,
człowieka rozumnego zaś okrywałoby to hańbą.
25 Wargi głupich obficie wylewać będą głupstwa³,
słowa zaś mądrych odważone będą na wadze.
26 Na ustach głupich jest ich serce,
w sercu mądrych są ich usta.
27 Bezbożny, kiedy przeklina swego przeciwnika,
przeklina siebie samego.
28 Potwarca ubliża sobie samemu
i znienawidzą go sąsiedzi.